Thực hành một số phép tu từ ngữ âm – Ngữ văn 12 – HOC247

(Truyện Kiều – Nguyễn Du)

• Các phụ âm -l – được lặp lại liên tiếp trong câu thơ thứ hai thể hiện trạng thái ẩn hiện của những bông lựu đỏ và gợi một không gian rộng.

Ví dụ 2:

“Nỗi niềm chi rứa Huế ơi Mà mưa xối xả trắng trời Thừa Thiên”

• Sự lặp lại các cặp phụ âm đầu n-n (nỗi niềm), m-m(mà mưa), x-x (xối xả), tr-tr (trắng trời), th – th (Thừa Thiên) một cách liên tiếp, gối đầu lên nhau tạo nên ấn tượng mạnh mẽ về những cơn mưa triền miên, dai dẳng, khắc sâu thêm tâm trạng đau đáu của tác giả về Huế.

Ví dụ 3:

“Lơ thơ tơ liễu buông mành”

• Điệp vần “ơ” -> hình ảnh thướt tha, mềm mại của cây liễu gợi lên ấn tượng người con gái đài các, kiều diễm.

Ví dụ 4:

Xem thêm: Simp là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của từ Simp – Vua Nệm

“Lá bàng đang đỏ ngọn cây

Sến giang mang lạnh đang bay ngang trời”

(Tố Hữu )

• Vần “ang” được lặp lại diễn tả sự dàn trải, mênh mông.

Ví dụ 5:

Xem thêm: Lý thuyết hình bình hành. Cách chứng minh tứ giác là hình bình

Mục đích thi đua ái quốc là gì ? Diệt giặc đói khổ, Diệt giặc dốt nát, Diệt giặc ngoại xâm

• Sự xuất hiện liên tục các thanh trắc trong một ngữ đoạn lớn: Diệt giặc đói khổ/Diệt giặc dốt nát/Diệt giặc ngoại xâm, đã tạo ra hơi văn đặc biệt, góp phần nhấn mạnh mục đích của việc “thi đua ái quốc” ñặt ra đồng thời thể hiện ý chí mạnh mẽ của người phát ngôn.

Ví dụ 6:

“Trong Việt Minh, đồng bào ta bắt tay nhau chặt chẽ, không phân biệt gái, trai, già, trẻ, lương, giáo, giàu, nghèo”

• Nhịp điệu của những từ đơn tiết phản nghĩa đối nhau đã tạo nên âm hưởng cho câu văn.

Ví dụ 7:

Bất kì đàn ông, đàn bà, người già, người trẻ, không phân biệt tôn giáo, đảng phái, dân tộc, hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp, cứu tổ quốc. Ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy, gộc, ai cũng phải ra sức chống thực dân cứu nước.

• Nhịp điệu của những cụm từ, những vế, những đoạn câu đối nhau cũng tạo nên âm hưởng riêng cho lời văn:

Ví dụ 8:

Xem thêm: Top 40 Đề thi Toán lớp 4 Học kì 2 có đáp án – Haylamdo

“Mỗi người dân Việt Nam, bất kì già, trẻ, trai, gái; bất kì giàu, nghèo, lớn, nhỏ, đều phải trở nên một chiến sĩ đấu tranh trên một mặt trận : Quân sự, Kinh tế, Chính trị, Văn hoá. Thực hiện khẩu hiệu: Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến. Trong cuộc thi đua ái quốc, chúng ta vừa kháng chiến, vừa kiến quốc.

Kết quả đầu tiên của cuộc thi đua ái quốc là: Toàn dân sẽ đủ ăn đủ mặc, Toàn dân sẽ biết đọc biết viết. Toàn bộ đội sẽ đầy đủ lương thực khí giới, Để giết giặc ngoại xâm. Toàn quốc sẽ thống nhất độc lập hoàn toàn. Thế là chúng ta thực hiện: Dân tộc độc lập Dân quyền tự do Dân sinh hạnh phúc.”

• Âm hưởng của đoạn văn trên được tạo ra từ nhiều yếu tố:
  • Cách liệt kê các thành phần đẳng lập, cách ngắt dòng, cách tách câu, sử dụng cấu trúc lặp.
  • Cách sử dụng các câu dài ngắn khác nhau, nhịp điệu có khi dàn trải, khi tăng tốc, khi mau khi chậm.

=> Tạo ra sự hoà quyện giữa hình thức trình bày và nội dung thể hiện của văn bản, toát lên giọng điệu hùng biện thuyết phục.