Tổng hợp Công thức tính phần trăm khối lượng và Bài tập minh họa

Công thức tính phần trăm khối lượng cùng những bài tập liên quan là một trong những chủ đề trọng tâm của chương trình hóa lớp 10 và lớp 11. Vậy cụ thể công thức tính thành phần phần trăm theo khối lượng là gì? Lý thuyết công thức tính phần trăm khối lượng lớp 10?… Trong nội dung bài viết chi tiết dưới đây, DINHNGHIA.VN sẽ giới thiệu đến bạn các công thức tính phần trăm khối lượng, cùng tìm hiểu nhé!.

Phần trăm khối lượng là gì?

• Phần trăm khối lượng sẽ cho biết tỷ lệ phần trăm của mỗi nguyên tố trong hợp chất hóa học.
• Muốn tìm phần trăm khối lượng thì ta cần biết khối lượng mol của các nguyên tố trong hợp chất theo gam/mol hay là số gam của các chất tạo thành dung dịch.
• Phần trăm khối lượng được tính với một công thức đơn giản, đó là lấy khối lượng của nguyên tố (hay chất tan) chia cho khối lượng của hợp chất (hay dung dịch).

Công thức tính thành phần phần trăm theo khối lượng

Công thức tính phần trăm khối lượng hóa học

%A = (frac{m_{A}}{m_{hh}}).100%

%B = (frac{m_{B}}{m_{hh}}).100%

%C = (frac{m_{C}}{m_{hh}}).100%

Trong đó:

(m_{hh} = m_{A} + m_{B} + m_{C}…)

Công thức tính phần trăm khối lượng trong dung dịch

C% = (frac{m_{ct}}{m_{dd}}).100%

(m_{ct} = frac{m_{dd}}{100}).C%

(m_{dd}) = ((m_{ct}).100%) : C%

Công thức tính khối lượng riêng

(d = frac{m_{dd}}{V}) (g/ml)

Công thưc tính nồng độ mol/lit ((C_{M}))

(C_{M} = frac{n}{V})

Trong đó:

• n: số mol chất tan trong dung dịch (mol)
• V: thể tích dung dịch (lít)

Công thức tính phần trăm theo thể tích (hay phần trăm theo số mol)

Công thức tính phần trăm theo thể tích hay công thức tính phần trăm theo số mol

%A = (frac{n_{A}}{n_{hh}}).100%

Xem thêm: Hoá học 11 Bài 12: Phân bón hóa học – eLib.VN

Trong đó: (n_{hh} = n_{A} + n_{B} + n_{C} +…)

Công thức liên hệ giữa C%, (C_{M}) và khối lượng riêng D

(C_{M} = frac{10.D}{M}).C%

(Leftrightarrow) C% = (frac{C_{M}.M}{10.D})

Cách tính phần trăm khối lượng thường dùng

Tính phần trăm khối lượng khi biết khối lượng

• Bước 1: Tính khối lượng mol của hợp chất (A_{x}B_{y})
• Bước 2: Tính số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố có chứa trong 1 mol hợp chất (A_{x}B_{y}). 1 mol phân tử (A_{x}B_{y}) có: x mol nguyên tử A và y mol nguyên tử B.

• Tính khối lượng các nguyên tố chứa trong 1 mol hợp chất (A_{x}B_{y}).
  • (m_{A} = x.M_{A})
  • (m_{B} = x.M_{B})
• Thực hiện tính phần trăm theo khối lượng của mỗi nguyên tố theo công thức:
  • %(m_{A}) = (frac{m_{A}}{m_{A_{x}B_{y}}}).100%
  • %(m_{B}) = (frac{m_{B}}{m_{A_{x}B_{y}}}).100%
  • Hoặc %(m_{B}) = 100% – %(m_{A})

Tính phần trăm khối lượng khi không biết khối lượng

Bước 1: Xác định phương trình tính phần trăm khối lượng trong hợp chất

• Viết phương trình khi bắt đầu giải bài toán: phần trăm khối lượng = (khối lượng mol nguyên tố/khối lượng phân tử của hợp chất) x 100.
• Đơn vị của hai giá trị trên là gam trên mol (g/mol).
• Khi đề bài không cho khối lượng, bạn có thể sử dụng khối lượng mol để tính phần trăm khối lượng của nguyên tố.

Bước 2: Viết công thức hóa học

• Nếu đề bài không cho công thức hóa học của mỗi hợp chất, chúng ta cần phải viết chúng ra.
• Nếu đề bài cho công thức hóa học thì bỏ qua bước này và chuyển đến bước “Tìm khối lượng của mỗi nguyên tố”.

Bước 3: Tìm khối lượng của mỗi nguyên tố trong hợp chất.

• Tra trọng lượng phân tử của mỗi nguyên tố trong công thức hóa học trên bảng tuần hoàn.
• Khối lượng nguyên tố thường được viết bên dưới ký hiệu hóa học.
• Viết ra khối lượng của mỗi nguyên tố trong hợp chất.

Bước 4: Nhân nguyên tử khối với tỷ số mol.

• Xác định số mol (tỷ số mol) của mỗi nguyên tố trong hợp chất hóa học.
• Tỷ số mol được tính bằng con số nhỏ bên dưới trong công thức hóa học của hợp chất. Nhân nguyên tử khối của mỗi nguyên tố với tỷ số mol.

Bước 5: Tính khối lượng tổng của hợp chất.

• Cộng khối lượng của tất cả nguyên tố trong hợp chất.
• Có thể tính khối lượng tổng của hợp chất thông qua các khối lượng được tính theo tỷ số mol. Con số này sẽ là mẫu số trong phương trình phần trăm khối lượng.

Bước 6: Xác định khối lượng nguyên tố cần tính phần trăm khối lượng.

• Khi đề bài yêu cầu tìm “phần trăm khối lượng”, nghĩa là bạn phải tìm khối lượng của một nguyên tố cụ thể trong hợp chất theo tỷ lệ phần trăm với tổng khối lượng của tất cả các nguyên tố.
• Xác định và viết ra khối lượng của nguyên tố đó. Khối lượng này là khối lượng được tính theo tỷ số mol. Số này chính là tử số trong phương trình phần trăm khối lượng.

Bước 7: Thay các biến số vào phương trình phần trăm khối lượng.

Sau khi xác định được giá trị của mỗi biến số, chỉ cần thay chúng vào phương trình được xác định trong bước đầu tiên:

Phần trăm khối lượng = (khối lượng mol nguyên tố/khối lượng phân tử của hợp chất) x 100.

Bước 8: Tính phần trăm khối lượng.

Bây giờ phương trình đã được điền đầy, bạn chỉ cần tính phần trăm khối lượng.

Lấy khối lượng của nguyên tố chia cho tổng khối lượng hợp chất, rồi nhân với 100. Đây chính là phần trăm khối lượng của nguyên tố trong hợp chất.

Xem thêm: Top 15 bài Tả cây bút máy 2023 hay nhất

Bài tập về công thức tính phần trăm khối lượng lớp 10

Bài 1: Oxi hoá hoàn toàn 0,135 gam hợp chất hữu cơ A rồi cho sản phẩm lần lượt qua bình 1 chứa (H_{2}SO_{4}) đặc và bình 2 chứa KOH, thì thấy khối lượng bình 1 tăng lên 0,117 gam, bình 2 tăng thêm 0,396 gam. Ở thí nghiệm khác, khi nung 1,35 g hợp chất A với CuO thì thu được 112 ml (đktc) khí nitơ. Tính thành phần phần trăm của các nguyên tố trong phân tử chất A.

Cách giải

Khối lượng bình 1 tăng là khối lượng của (H_{2}O)

(Rightarrow n_{H} = 2n_{H_{2}O} = frac{2.0,117}{18} = 0,013, mol)

Khối lượng bình 2 tăng là khối lượng của (CO_{2})

(Rightarrow n_{C} = n_{CO_{2}} = frac{0,396}{44} = 0,009, mol)

Số mol N trong 0,135 gam hợp chất hữu cơ A là :

(n_{N} = n_{N_{2}} = frac{2.0,112}{22,4.10} = 0,001, mol)

Vậy:

%(m_{C}) = (frac{12.0,009}{0,135}).100% = 80%

%(m_{H}) = (frac{1.0,0013}{0,135}).100% = 9,63%

%(m_{N}) = (frac{14.0,001}{0,135}).100% = 10,37%

%(m_{O}) = 100% – (80% + 9,63% + 10,37%) = 0%

Xem thêm: Lớp 6,7,8,9 có bao nhiêu môn học? – Luật Hoàng Phi

Bài 2: Oxi hóa hoàn toàn 0,6 gam hợp chất hữu cơ A thu được 0,672 lit khí (CO_{2}) (đktc) và 0,72 gam (H_{2}O). Tính thành phần phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong phân tử chất A?

Cách giải

Oxi hóa A thu được (CO_{2}) và (H_{2}O)

(Rightarrow) hợp chất A có C, H có thể có O.

(n_{CO_{2}} = frac{0,672}{22,4} = 0,03, mol)

(n_{H_{2}O} = frac{0,72}{18} = 0,04, mol)

(Rightarrow n_{C} = n_{CO_{2}} = 0,03, mol)

(n_{H} = 2n_{H_{2}O} = 0,08, mol)

Vậy:

%(m_{C}) = (frac{12.0,03}{0,6}).100% = 60%;

%(m_{H}) = (frac{1.0,08}{0,6}).100% = 13,33%

%(m_{O}) = 100% – (60% + 13,33%) = 26,67%

Như vậy, bài viết trên đây đã giúp ích cho bạn trong quá trình tìm hiểu về chủ đề các công thức tính phần trăm khối lượng. Hy vọng rằng với các công thức tính phần trăm khối lượng mà DINHNGHIA.VN đã tổng hợp sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình học tập. Chúc bạn luôn học tốt!.

Xem chi tiết qua video của thầy TUẤN XIPO:

(Nguồn: www.youtube.com)